Afscheid nemen

Als het laatste stadium van de palliatieve fase aanbreekt, spreken we van terminale zorg. Het moment van overlijden komt dichterbij en daarmee ook de tijd om afscheid te nemen. Misschien wilt u nog één keer met dierbaren praten of iemand voor het laatst zien — dit is het moment om daar ruimte voor te maken. Geef elkaar de kans om vragen en gevoelens te delen en probeer deze periode zo rustig mogelijk te beleven.

Het kan ook een tijd zijn waarin medische keuzes aan de orde komen. Sommige mensen overwegen te stoppen met eten en drinken; anderen willen weten wat palliatieve sedatie of (indien van toepassing) euthanasie voor hen kan betekenen. Bespreek zulke wensen altijd met uw behandelend arts en, indien gewenst, met andere zorgverleners en naasten. Samen kunt u de mogelijkheden, gevolgen en uw persoonlijke waarden goed afwegen.

In deze fase is vaak meer zorg nodig. Dat biedt de thuiszorg, maar ook vrijwilligers kunnen u en uw naasten ondersteunen, door dingen samen met u te doen, of door te waken. Een geestelijk verzorger kan ondersteuning bieden bij levensvragen of problematische afwegingen. En er zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar die ondersteunend kunnen zijn.